L’Armistice, 11 november, is een nationale herdenkingsdag in Frankrijk. De wapenstilstand van de ‘Grote Oorlog’ heeft nog altijd veel betekenis in een land waar in elk dorp een WOI-monument staat. Een paar jaar geleden bezocht Josee de beroemdste Franse gedenkplaats voor de loopgravenoorlog: Verdun.
De zon schijnt en Verdun bruist. Het is gezellig druk in het centrum en op de terrasjes langs de oevers van de Maas. Hoe anders moet het ruim een eeuw geleden zijn geweest, toen Verdun de inzet was van een hevige strijd tussen de Duitsers en de geallieerden tijdens de Eerste Wereldoorlog.
De Slag om Verdun woedde van 21 februari tot 19 december 1916 en zorgde naar schatting voor meer dan 700.000 gewonden, waarvan 300.000 doden. En dat op een slagveld nauwelijks groter dan 10 km bij 10 km. Verdun staat dan ook symbool voor de verschrikkingen van WOI en opoffering van mensenlevens, die streden om de vrijheid. Daar wil en kun je niet omheen als je hier bent. We pakken de fiets en duiken de geschiedenis in…
Lees ook de fietservaringen van Carole en Josee over de Maasfietsroute
Oorlogsmonument in Verdun
De ondergrondse citadel van Verdun
Aan de rand van de stad zie je reeds de contouren van de vestingmuren. Een imposante poort leidt je binnen bij La Citadelle souterraine. We stappen in het automatische treintje dat ons door het imposante gangenstelsel van totaal 7 km rijdt. Terug in de tijd. In beeld, in geluid en in gevoel… Meer dan 2.000 soldaten leefden en sliepen hier tijdens de oorlog. Er was een bakkerij, een kantine, een drukkerij, een officiersmess; kortom een militaire stad onder de bestaande stad Verdun. Het Nederlandse commentaar van de audiogids doet ons huiveren. De temperatuur ook: het is hier constant 7 graden Celsius. Indrukwekkend en absoluut aan te raden als introductie op wat zich bij Verdun heeft afgespeeld. Meer informatie op de website van de citadel.
Ossuarium van Douaumont
We fietsen de stad uit, de heuvels op. De geleidelijke klim leidt ons door een enorm bos en we passeren tal van wandel- en fietspaden. Maar wij rijden door en na 8 kilometer bereiken we ons doel: het Ossuarium van Douaumont, met een van de meest indrukwekkende begraafplaatsen van Frankrijk. Dit monument herbergt de resten van 130.000 ongeïdentificeerde soldaten die het leven lieten tijdens de Slag om Verdun.
Een abstract aantal dat meer gaat betekenen als je hier rondloopt. Binnen in het gebouw staan ontelbaar veel soldatennamen op de muren, buiten op de begraafplaats word je stil bij de aanblik van 16.000 witte kruizen die de graven markeren van soldaten uit de hele wereld, gerangschikt op nationaliteit en geloof. De complete waanzin van deze massaslachting gaat je hier door merg en been. Meer informatie en openingstijden.
Verdun Memorial Museum
Op de terugweg stoppen we bij het Verdun Memorial Museum dat op de route ligt. De strakke architectuur van dit gebouw verraadt de grondige renovatie, zeg maar gerust transformatie, die 2 jaar geleden plaatsvond ter ere van de 100-jarige herdenking van de Slag omVerdun. Je vindt er een ronduit indrukwekkende collectie van historische objecten, wapens, uniformen, voertuigen, aangevuld met multimedia in Franse, Engelse en Duitse taal. Dagelijks geopend van 9.30 uur tot 17.00, 18.00 of 19.00 uur. Meer info op Memorial Verdun en te zien in dit overzichtsfilmpje.
Nederlands initiatief buiten Verdun: Oorlogsmuseum Romagne ’14-‘18
Op 40 minuten rijden van Verdun heeft de Nederlander Jean-Paul de Vries een “informeel oorlogsmuseum” ingericht met persoonlijke vondsten uit de bossen rond Romagne-sous-Montfacon. Bajonetten, kogels, gebruiksvoorwerpen illustreren het leven van een soldaat tijdens de loopgravenoorlog. Meer info op www.romagne14-18.com
Werelderfgoed sinds 2023
In september 2023 zijn 139 Franse en Belgische locaties die herinneren aan de Eerste Wereldoorlog samen op de Werelderfgoedlijst van Unesco zijn geplaatst. Verdun en het Ossuarium van Douaumont horen bij de 26 locaties in de Lorraine die geselecteerd zijn. Overzicht locaties
—
PRAKTISCH
> We huurden een E-bike in Verdun. Kosten €16 halve dag, €24 hele dag. Meer info.
> Er is ook een bewegwijzerde fietsroute van 21 km rondom Verdun: de Quadrilatère des Forts. Via deze lus ontdek je de forten en versterkte werken die een sleutelrol hebben gespeeld in het verdedigingssysteem van Verdun en het verloop van de slag om Verdun.
> Verdun ligt op de Maasfietsroute, een fietstraject van 1152 km door Nederland, België en Frankrijk. Deze route start in Hoek van Holland en eindigt in Langres.
Meer informatie over Verdun & andere WOI-monumenten in de Lorraine:
www.tourisme-lorraine.fr
LEES OOK:
Vimy: ontroerend WOI-monument in Pas-de-Calais
Mooie dorpjes en steden langs de Franse Maasfietsroute
In de buurt: Domrémy, het geboortedorp van Jeanne d’Arc
Tekst: Josee Schouten Beeld: Josee Schouten en Carole Goelitz (behalve CC/Musée Romagne ’14-’18, CRT Lorraine Des Flammes
Geen reacties