Wat doen de Fransen eigenlijk met de Kerst?

Op welke dagen vieren de Fransen Kerstmis?

Alleen op 24 en 25 december want zoals in veel andere landen bestaat Tweede Kerstdag niet in Frankrijk. Op 24 december, kerstavond ofwel le réveillon de Noël, komen families bij elkaar voor een aperitief en een uitgebreid diner, dat lang duurt en soms onderbroken wordt om naar de nachtmis te gaan. Op 25 december vindt een uitgebreide kerstlunch plaats, vaak in groter gezelschap (met extra familie) dan de avond ervoor.

Is er een kerstboom?

Ja, natuurlijk, er is un sapin de Noël. Bij veel gelovige Fransen staat daar ook een kerststal – la crèche de noël – onder. Als het even kan met echte mos, lichtjes en een flinke stoet santons (handbeschilderde beeldjes uit de Provence). De kribbe blijft in principe leeg tot kerstavond.

In veel kerken in Frankrijk heeft de kerststal (crèche) overigens indrukwekkende proporties. Ofwel omdat alle figuren extra groot zijn en er soms zelfs levende dieren in staan. Ofwel omdat de miniatuur-crèche over verschillende niveaus gebouwd is en vele tientallen santons bevat. Die zie je vooral in Zuid-Frankrijk en met name de Provence. Bijzonder om te zien!

Andere typische kerstversieringen zijn (ook) in Frankrijk zijn le rose de Noël (kerstroos), le houx (hulst) en le gui (maretak).

Wanneer geven de Fransen elkaar kerstcadeaus?

Kerstcadeaus voor kinderen liggen op de ochtend van de 25ste onder de kerstboom. Met dank aan Papa Noël, die ‘s nachts langskomt. Maar in sommige families worden de cadeautjes al de 24ste gegeven: vooral tussen volwassenen en oudere kinderen. Dit gebeurt bij het aperitief of het dessert of om middernacht, afhankelijk van de familietraditie.

Overigens krijgen Franse kinderen in Nederlandse ogen relatief veel en dure cadeaus met Kerst. Sinterklaas bestaat (bijna) niet in Frankrijk, dus dit is het belangrijkste cadeaumoment van het jaar. Veel gezinnen besteden hieraan zelfs een groter budget dan voor de individuele verjaardagen.

Wat zijn bekende Franse kerstliedjes?

De populairste evergreens die deze dagen in alle Franse supermarkten rondzingen zijn Petit Papa Noël (in de stemmige versie van Tino Rossi de bestverkochte Franse single ooit), Vive le vent (de Franse versie van Jingle Bells) en Mon beau sapin (O dennenboom). Ook Noël Blanc, de Franse versie van White Christmas is bekend.

Wat eten de Fransen op kerstavond?

Een klassiek Frans kerstdiner begint met champagne en canapés (zachte toastjes) met foie gras of gerookte zalm en andere amuses-bouches bij het aperitief. Gevolgd door iets vissigs zoals oesters, sint-jakobsschelpen of een visterrine.

Bekende hoofdgerechten zijn wild, kreeft, dinde aux marrons (kalkoen met kastanjes) of een ander gevogelte (vaak chapon ofwel kapoen). Daarna komt de kaasplank en hét kerstdessert is de bûche de Noël. Maar een diplomate aux fruits confits (de Franse variant van de Britse kerstpudding), iets met veel chocolade erin, ijs of andere patisserie kan ook.

In de Provence gaat het er nog rigoureuzer aan toe, met 13 verschillende kerstdesserts, op basis van gekonfijt fruit en noten. En in Lyon serveren ze papillotes bij de koffie, chocolaatjes ingepakt in glimmend papier, voorzien van een papiertje met een wens of een grappig citaat.

En op de 25ste december?

De volgend dag doe je het vier- of vijfgangen kerstdiner nog een keertje over, maar dan al vanaf het middaguur, in de vorm van een kerstlunch. Daarom is het kerstontbijt ook vrij sober in Frankrijk. Er bestaat geen speciaal kerstbrood, er is hooguit brioche, of stokbrood met jam en koffie of thee. In de Elzas (dichter bij Duitsland) zie je wel veel zoete kerstbaksels zoals kugelhopf, kerstkoekjes (bredele) en pain d’épices.

Wat wens je elkaar voor de feestdagen in Frankrijk?

Bonnes fêtes of Joyeux Noël! Hoewel er tegenwoordig steeds meer kaarten in de winkel liggen met deze teksten, sturen de Fransen bijna geen kerstkaarten. Die gaan traditioneel pas nà de Kerst op de bus, met de beste wensen voor het nieuwe jaar. Bonne année! En volgens Frans gebruik kun je daar de tijd voor nemen: tot eind januari is deze wens nog ‘gepast’.

In sommige Franse steden wordt in de publieke kerstversieringen tegenwoordig overigens heel bewust ‘Joyeuses fêtes’ aangehouden om zo het woord Kerst te vermijden, met het oog op inwoners van andere religies en overtuigingen.

Wat is ‘Secret Santa’ of ‘Père Noël Secret’?

Nieuw fenomeen in Frankrijk dat is overgewaaid uit Amerika en Engeland: op school, in sportclubs en op werk worden in december steeds vaker ‘Secret Santa-borrels of -goûters‘ georganiseerd. Die lijken op onze ‘lootjes trekken’ voor Sinterklaas: tijdens deze informele vieringen neem je een klein (zelfgemaakt of gekocht) cadeautje mee voor de persoon die je getrokken hebt.

Wat is er rond Kerst zoal op de buis in Frankrijk?

Typische kerstfilms op tv in Frankrijk zijn La Grande Vadrouille (klassieker met Louis de Funès en Bourvil), Le père Noel est une ordure (cultfilm uit de jaren ’80), Un conte de Noël (familiedrama met Deneuve), Joyeux Noël (oorlogsfilm), de Franse komedie Santa et Cie (met Alain Chabat), musketiersfilms zoals Fanfan la Tulipe en ook buitenlandse kerstfilmhits als Home Alone (‘Maman, j’ai raté l’avion’) en Love Actually. Ook blijft Sissi, met Romy Schneider, in Frankrijk een bekende kersttopper.

Verder geeft ook de Franse televisie zich de laatste jaren over aan de suikerzoete romantische B-kerstfilm, waarvan er al vanaf november bijna dagelijks eentje te zien is in de middag. Meestal zijn die van Amerikaans van origine (overgesproken in het Frans), maar ze bestaan nu ook van Franse makelij en die worden zelfs prime-time uitgezonden.

Tekst: Nicky Bouwmeester Beeld: Tino Rossi/Petit Papa Noël, buche de Noël van Sébastien Gaudard, Conte de Noel (film met Cathérine Deneuve, jaja, je hebt haar goed herkend :- ), Le père Noël est une ordure, kerststal CC/Pexels-Moerschy Joueux Noel CC/Joanna Lopez-UNPL, macarons Rainer Bleek-UNPL kerstboom buiten CC-RNBW-UNPL, Sissi, kalkoen CC-By grego1402, CC-BY Marc Lagneau (kerstmanversiering), Joyeuses fêtes CC-NickyB Openingsfoto: beeld uit de film Un conté de Noel van Arnaud Desplechin.

• bûche de Noël
• eetgewoontes
• Eindejaar
• familie
• feestdagen
• Franse cultuur
• kerst
• televisie
• traditie