Hoe vieren gelovige Fransen Pasen?
Pasen is inhoudelijk de belangrijkste feestdag van de katholieke kalender, omdat de wederopstanding van Jezus gevierd wordt. Deze viering begint al in de Heilige week voorafgaand aan het Paasweekend: La Semaine Sainte.
De Heilige week start met Dimanche des Rameaux, Palmzondag, waarop de kerkgangers ‘palmtakken’ meedragen, in herinnering aan de terugkeer van Jezus in Jeruzalem. In Frankrijk worden daarvoor meestal buxus- of lauriertakken gebruikt, in de Provence zijn het olijftakken. In sommige streken hangen ze zoetigheden aan de takken, van oorsprong om de kinderen zoet te houden tijdens de lange mis. In Limoges zijn dat bijvoorbeeld schuimpjes (meringues), in de Charente driehoekige koeken met anijsballetjes, de cornuelles.
Op Goede Vrijdag zijn er in het hele land kleinschalige processies, Les Chemins de Croix, waarbij de kruisweg van Jezus (in 14 etappes) herdacht wordt. In dorpen en zelfs in grote steden als Parijs zie je groepen biddende mensen achter een priester aanlopen, waarbij ze een groot houten kruis meedragen.
Op Paaszondag gaan gelovigen naar de Paasmis die wel 2 uur kan duren. Paasmaandag vieren de Fransen in principe thuis.
Hoeveel vrije dagen hebben de Fransen rond Pasen?
Paasmaandag is een nationale vrije dag in Frankrijk, maar dat geldt niet voor Goede Vrijdag, dan werken de meeste Fransen gewoon. Met uitzondering van de grotendeels protestantse Elzas, waar Vendredi Saint wél een vrije dag is. De (effecten)beurs van Parijs is deze dag ook gesloten.
Wat gebeurt er op school?
Op Franse openbare scholen wordt religie strikt buiten de deur gehouden, dus collectieve paasontbijtjes zoals je die op Nederlandse basisscholen veel hebt, zijn er niet in de écoles publics. De christelijke privéscholen houden het eerder bij missen en diensten, dus ook daar zie je geen krentenbollen of eitjes.
Wat komt er tijdens Pasen op tafel in Frankrijk?
Het lange Paasweekend is traditioneel een gelegenheid voor familiebezoek met uitgebreide maaltijden. Vooral de lunch op Paaszondag is substantieel. Lam is daarbij het klassieke hoofdgerecht, vaak in de vorm van lamsbout (gigot d’agneau), geserveerd met witte bonen of sperziebonen. Omdat er rond Pasen zo enorm veel lam wordt gegeten, gaat de prijs daarvan dan ook flink omhoog bij de Franse slagers.
In Zuid-Frankrijk serveren ze als voorgerecht vaak een Paassalade (la salade pascale), die bestaat uit frisée-sla, hardgekookt ei, blokjes kaas en knoflook-croutons. Verder heb je in veel streken een omelette de Pâques, meestal voor de lunch op Paasmaandag, waar verse kruiden, zuring of gedroogde paddestoelen in verwerkt zijn.
In de Provence zie je tijdens het Paasfeest ook de zoete oreillettes: knapperig gefrituurde stukjes beignet met oranjebloesem en suiker. Terwijl banketbakkers in de Elzas het lammala of lammele verkopen: een brioche in de vorm van een paaslammetje.
En chocolade…?
Chocolade, bien sûr, die is in Frankrijk niet aan te slepen met Pasen! Alle patissiers en banketbakkers hebben etalages vol chocoladekunstwerken. Grote hazen, kippen, kuikens, reuze-eieren, vissen en zeebanket (nog van 1 april, lees hier!) en natuurlijk ook kleine paaseitjes.
Over het algemeen zijn de smaken van de paaschocolade een stuk klassieker dan in Nederland. Dus geen paaseitjes met watermeloen-vulling of cheesecake-smaakje, maar wel meer gedoe met chique soorten (grand cru) cacaobonen en kunstige vormen.
Het chocolade-ei ontstond overigens in Frankrijk, in de 18e eeuw, toen banketbakkers in Parijs lege eierschalen vulden met chocolade. Deze klassieke gevulde eieren zie je ook nog steeds in Franse chocoladewinkels, ze heten ‘oeufs coquillage’.
Grote Paas-bestseller in Frankrijk is verder het bekende chocoladehaasje van Lindt (in gouden folie en met een echt belletje om), die deze tijd van het jaar hoog staat opgestapeld in alle Franse supermarkten en hypermarchés.
Doen de Fransen aan eieren versieren?
Echte eieren verven en versieren tot paaseieren gebeurt op zich wel in Frankrijk, maar het is geen centrale activiteit. Onder de niet-religieuze tradities voor Pasen is chocolade-eieren zoeken veruit de belangrijkste. De chasse aux oeufs vindt niet alleen plaats bij de Fransen thuis, maar ook op veel publieke plekken, zoals in parken, musea en bij bekende kastelen (bijvoorbeeld Chambord, Chenonceau en Fontainebleau).
De Paashaas? Nee, vliegende belklokken!
Franse kinderen krijgen te horen dat die paaseieren niet verstopt zijn door de Paashaas, maar door…. vliegende bellen! Volgens de traditie mogen de kerkklokken van Goede Vrijdag tot Paaszondag niet luiden, uit respect voor Jezus. Volgens (groot)ouders zijn alle klokken in die dagen naar Rome gevlogen en komen ze op Paaszondag terug met chocolade voor de kinderen!
Woordenlijstje
La Semaine Sainte: Heilige Paasweek
Dimanche des Rameaux: Palmzondag
Pâques: Pasen
Joyeuses Pâques: vrolijk Pasen
L’agneau: het lam
Le Vendredi Saint: Goede Vrijdag
Les vacances de Pâques: paasvakantie
La chasse aux oeufs: eierenzoeken
Les petits oeufs en chocolat: chocolade-eitjes
LEES OOK:
Cornuelles, paaskoek uit de Charente
Charlotte aux fraises: Franse aardbeientaart
1 april, poisson d’avril!
Franse lentesalade met… pissenlit
5 simpele Franse recepten met lentegroente
Tekst: Nicky Bouwmeester / frankrijk.nl 2023 Beeld: La Maison du Chocolat, Depositphotos, CC-BY Claude Truong-Ngoc (lammetje), NickyB (cornuelles), oude ansichtkaart
Geen reacties