Vimy, ontroerende WOI-gedenkplek in Noord-Frankrijk

Wist je dat je in Noord-Frankrijk op Canadees grondgebied kunt staan? Tussen Lens en Arras ligt het Mémorial de Vimy. Een gebied van 110 hectare dat Frankrijk vlak na WOI in bruikleen heeft gegeven aan Canada. Het gaat om de plek waar Canadese troepen in 1917 een heuvelrug terugwonnen van de Duitsers. Een onverwachte en spectaculaire overwinning. Maar ook een kostbare. Want in 3 dagen sneuvelden 3.600 Canadezen en raakte 7.000 man gewond

Slagvelden van het westfront

Kort nadat we Lens gepasseerd zijn verlaten we de autoroute en rijden over een D-weg (D40E1) langs dorpen en akkers. Ooit was dit doodstille platteland het middelpunt van de bloedige veldslagen rond Arras. We rijden er dwars door de westelijkste frontlinie. Waar geallieerden en Duitsers dagelijks grimmige gevechten leverden om een paar meter terrein.

Danger!

Aangekomen bij Vimy laten we het platteland achter ons en rijden we ineens door een dicht dennenbos. Voor elke Canadees die op deze plek sneuvelde, is in de jaren ’20 een boom geplant. We zien rijen en rijen stammen. Dun nog. En dicht opeen. Als groepjes slungelige jongens. We parkeren de auto en lopen over wandelpaadjes langs diepe kraters die nu bedekt zijn met een zacht laagje gras. Bordjes dreigen met ‘Danger’ en ‘Munitions non eclatées’ (onontplofde bommen).

Schapen als herders

Er zit hier nog zoveel munitie in de grond dat mensen niet buiten de paden mogen. Alleen schapen, die minder zwaar zijn, kunnen hier veilig het gras kort houden. Er ligt een groepje schapen onder de bomen. Ze kauwen nonchalant. Onbewust van de eretaak die ze hier vervullen. Als herders van een collectief geheugen.

Meer dan 150.000 doden

Een modern bezoekerscentrum vertelt de kille feiten rond de slag bij Vimy. Al 130.000 Franse en 20.000 Britse soldaten waren hier sinds 1915 gesneuveld voordat de Canadezen kwamen in 1917. Ter voorbereiding op de slag hielden de Canadese divisies zich schuil in een ondergrondse steengroeve en maakten ze extra gangen richting het front. Ondersteund door bombardementen wisten de 17.000 Canadese soldaten de heuvelrug van 7 km in slechts 3 dagen te heroveren.

Loopgraven

In het museum worden we verwelkomd door Canadese studentes: jonge meiden in een soort padvindersuniform die gepassioneerd vertellen over hun landgenoten. In Canada leren kinderen al op school over de Battle of Vimy Ridge: sinds 1917 de trots van de destijds nog jonge Canadese natie.

De studenten tonen een deel van de originele ondergrondse gangen en de nagebouwde loopgraven. Die loopgraven hebben vooral een symbolische vorm: het is een wandelpad tussen hoge muren van ‘opgestapelde zandzakken’ van beton. Niet levensecht, maar het is toch aangrijpend als je je over de randen probeert te kijken. En je even een jonge soldaat waant. Wachtend op de laatste aanval.

Monument voor de gesneuvelden

Nog stiller worden we even later bij het echte monument van Vimy, een paar honderd meter verderop. Het gedenkteken van spierwit marmer torent hoog de blauwe lucht in. Op de zijkanten staan de namen van 11.000 Canadezen die tijdens WOI sneuvelden in Frankrijk en waarvan het lichaam nooit geïdentificeerd is. Geen geluid. Alleen de wind.

Vooral de ligging maakt indruk. Een spectaculair uitzicht over de vlakte van Douai… Kilometers ver. Geen wonder dat de geallieerden wel wat jonge levens wilden riskeren voor dit hoge strategische punt. Maar meer dan 153.000?

Mémorial de Vimy, monument en loopgraven altijd geopend (vrij te bezoeken), bezoekerscentrum & rondleidingen (gratis toegang) dagelijks van 10.00-17.00 uur (nov-april) en 10.00-18.00 uur (mei-okt). Meer informatie

PLUS+
– Vimy ligt 10 km ten noorden van Arras, op slechts 20 minuten van de autoroute Lille-Parijs (A1).
– Ga als je tijd hebt ook zeker kijken in de Wellington-groeve onder Arras, waar 24.000 Britse soldaten zich dagenlang schuilhielden. Zeer aangrijpende plek.
– Sinds 2023 staan 139 Franse en Belgische locaties die herinneren aan de Eerste Wereldoorlog samen op de Werelderfgoedlijst van Unesco. Het Mémorial de Vimy is een van de 14 locaties in Pas-de-Calais die geselecteerd zijn.