20 dingen die anders zijn op Franse scholen

1. Franse kleuters gaan een jaar eerder naar school dan bij ons in Nederland. Dat betekent dat ze al met 3 jaar zindelijk moeten zijn. Wel doen ze nog een middagslaapje (la sieste) tijdens hun eerste jaar op school, in een slaapzaal. Ook anders: kleuters haken niet midden in het schooljaar aan (direct na hun verjaardag), maar allemaal tegelijk in september (van het jaar dat ze 3 zijn geworden).

2. Vrijwel alle Franse scholen hebben een eigen schoolkantine waar leerlingen een warme viergangenlunch krijgen. Netjes en uitgebreid aan tafel dus, even wat anders dan met een boterhammetje op schoot naar het Jeugdjournaal kijken op het digiboard in de klas. Overigens heeft dat schoolmenu sinds 2019 verplicht 1 vegetarische dag per week.

3. In Frankrijk krijgen kinderen op veel jongere leeftijd al huiswerk, vaak zelfs al op de basisschool (école primaire), vanaf 6-jarige leeftijd. Daar zijn ze dan al dagelijks gemiddeld 15-20 minuten mee bezig.*

4. Schooldagen duren langer in Frankrijk: vaak tot 16.30 uur en met naschoolse opvang of huiswerkles zelfs tot 18.00 uur. Wel is woensdag een vrije of kortere dag en hebben Franse kinderen vaker en langer vakantie.

5. De Franse zomervakantie duurt 2 maanden: van begin juli tot begin september. Ook zijn er in Frankrijk meer korte schoolvakanties tussendoor: elke 6-7 weken hebben Franse scholieren steeds 2 weken vrij.

6. In Frankrijk bestaan er geen boetes voor ouders die hun kinderen stiekem een dagje eerder uit school halen om vroeger op vakantie te gaan, zoals in Nederland. Maar het schoolhoofd kan ouders wel op het matje roepen.

7. Al vanaf de basisschool krijgen Franse leerlingen lange en gedetailleerde lijsten met schoolspullen (fournitures) om te kopen voor de Rentrée. Alles nauwkeurig omschreven, tot aan het aantal millimeters van de ruitjes (geen lijntjes) in de schriften toe. De schooltassen van jonge Franse scholieren zijn dan ook opvallend zwaar (en je ziet om die reden zelfs schooltassen met wieltjes, al zijn die in veel scholen verboden).

8. Even wennen voor Nederlandse kinderen van 10+ die in Frankrijk komen wonen: cijfers zijn niet op de schaal van 1-10 maar van 0-20. En die 0 of 1 kun je echt krijgen… maar een 20 halen is veel lastiger! Op de lagere school wordt gewerkt met letters in plaats van cijfers: A, B, C, D… al dan niet voorzien van een + of een -!

Lees ook: 7 opvoedverschillen tussen Nederland en Frankrijk

9. Nederlandse scholieren doorlopen in principe 2 scholen tot hun 18e levensjaar (basisschool en middelbare school), terwijl Franse scholieren wel 4 keer van school wisselen: école maternelle (kleuterschool), école primaire (basisschool), collège en lycée (bovenbouw in 2 delen).

10. Op Franse basisscholen is ‘u-zeggen’ geleidelijk aan het verdwijnen, maar de juf/meester aanspreken met haar/zijn voornaam, gebeurt nog altijd (veel) minder vaak dan Nederland. De onderwijzers kiezen zelf wat ze willen, maar een groot deel houdt nog altijd ‘Madame X’ of ‘Monsieur X’ aan. Ook anders dan in Nederland: op het schoolplein moeten leerlingen zich vaak nog in een rij opstellen (en file indienne, in een ‘indianenrij’) of ze mogen alleen per twee naar binnen (hand in hand) nadat de bel is gegaan.

11. Op school trakteren met snoep, dat mag nog steeds, suiker is geen taboe in Frankrijk zoals het dat in Nederland is. Moderne leerkrachten gaan hier wel steeds vaker tegenin (met ‘liever niet’-briefjes aan de ouders), maar zij hebben duidelijk nog niet de overhand. Franse kinderen mogen gerust chocoladecake, een zak Haribo en een paar liter zoet vruchtensap meenemen om uit te delen. En je ziet op Franse scholen dus (nog) géén uit-de-hand-gelopen competities tussen vlijtige moeders (wie maakt de creatiefste, gekste en vooral de gezondste traktatie??) zoals in Nederland.

12. Luizenmoeders en -vaders? Mais non, die bestaan niet in Frankrijk. Er hangt simpelweg een briefje ‘Les poux sont de retour’ op de klasdeur en daarna zoekt iedereen het zelf uit (Lees: gaan er thuis liters chemisch luizenspul van de apotheek tegenaan).

Lees ook: 20 grappige Franse kinderuitdrukkingen 

13. Van Franse ouders wordt sowieso veel minder betrokkenheid verwacht bij het (basis)schoolleven dan in Nederland. Behalve bij schoolreisjes en het eindfeest voor de zomervakantie (la kermesse), zijn er weinig andere momenten waarop ouders een actieve bijdrage moeten of mogen leveren. Dus niks leesouders, paas- of kerstontbijtjes en al dat meer… Maar in Frankrijk zijn er ook veel meer ouders die allebei fulltime werken, misschien worden ze daarom ontzien.

14. In Nederland hebben ouders en leraren over het algemeen een positievere benadering van de leerresultaten: met meer nadruk op wat de kinderen wél kunnen, in plaats van wat nog niet. Maar dit is wel aan het veranderen in Frankrijk. Zo bestaan op de Franse kleuterschool sinds een jaar of 7 geen ‘rapporten’ meer waarin voor vaste competenties werd aangegeven of het kind deze wel of niet beheerste. Ouders zien nu alleen nog de vaardigheden die het kind heeft opgedaan, elk trimester komen daar nieuwe stickers bij.

15. Schoolfeesten en avondvoorstellingen die ver na 21.00 uur ’s avonds eindigen zijn geen uitzondering in Frankrijk. Franse kinderen gaan later naar bed en dat vindt ook de school heel gewoon.

16. Het Franse onderwijs legt een sterke nadruk op kunst en cultuur. Jonge kinderen leren al hele gedichten van bekende Franse dichters uit hun hoofd en zelfs de kleuters gaan op schooluitjes naar musea met klassieke of moderne kunst. Dat zorgt voor een indrukwekkende algemene ontwikkeling: veel Franse 6-jarigen kunnen al met gemak een schilderij van Monet herkennen.

17. Het Franse curriculum is echter ook nog altijd meer theorie- en lesstofgericht: veel uit je hoofd leren in plaats van vrij interpreteren of je eigen creativiteit ontwikkelen, dingen waarop in Nederland meer nadruk ligt.

18. Op de lagere scholen is het niveau Engels van Franse kinderen nog steeds lager dan in Nederland, maar Frankrijk is wel hard bezig met een inhaalslag op dit gebied. Vanaf 6 jaar is minstens 1 uur Engelse les per week inmiddels gebruikelijk en op veel scholen worden ook naschoolse Cambridge-lessen aangeboden vanaf die leeftijd.

19. Het Nederlandse onderwijs loopt nog steeds voor op het gebied van digitalisering in vergelijking tot Frankrijk. Er zijn grote regionale verschillen maar over het algemeen wordt de iPad of laptop in Frankrijk pas standaard gebruikt door leerlingen vanaf het lycée (15 jaar), in Nederland al veel eerder. Digiborden rukken inmiddels wel op in Frankrijk, die waren tot zo’n 3 jaar geleden nog echt een exotisme in afgelegen landelijke gebieden.

20. Mobieltjes zijn in Frankrijk verboden op openbare basisscholen en collèges (leerlingen van 11 t/m 15 jaar). Sinds 2018 moeten leerlingen mobiele telefoons voor de lessen afgeven. Op de lycées (leerlingen vanaf 15 jaar) mag het schoolbestuur zelf beslissen of smartphones mee de klas in mogen of niet.

La Rentrée 2024: dit nieuwe schooljaar wordt op diverse openbare scholen in Frankrijk een test uitgevoerd met een schooluniform, bestaand uit een blauwe trui, wit polo-shirt en een grijze broek. Als dit een succes is, dan wordt dit Franse schooluniform vanaf 2026 landelijk ingevoerd.

* Schriftelijk huiswerk is volgens een Franse wet uit 1956 verboden voor leerlingen jonger dan 10 jaar, maar in praktijk wordt het op vele scholen nog gewoon gegeven op de basisschool. ‘Mondeling huiswerk’ heet het dan. 

Benieuwd naar hoe het Franse schoolsysteem precies werkt (école maternelle, école primaire, collège, lycée)? Dit artikel op de website Neerlandia.fr geeft een helder overzicht.

LEES OOK:
7 verschillen in opvoeden FR-NL
20x grappige uitdrukkingen op het Franse schoolplein
Au pair worden in Frankrijk, hoe doe je dat?
Turbotaal: zo spreken Franse tieners!

Tekst: Nicky Bouwmeester (NLse moeder in Frankrijk) Met behulp van: Carole Goëlitz (Franse moeder in NL), Egbert Ausems (Franse vader in NL), Floor Lussac (NLse moeder in Frankrijk) Beeld: CC/Le Bourg Heidi (briefje), CC/Araches la Frasse (tassen), CC/NickyB (kantine en schoolfeest). Opening: Cell Lisboa (Unpl). Dit artikel is een uodate van een artikel dat voor het eerst verschenen is in 2017.

• cultuurverschillen
• Frans onderwijs
• opvoeden
• Rentrée
• school