Een paar jaar geleden zat ik in Brasserie Lipp in Parijs onopvallend naar het gerecht van mijn buurvrouw te kijken. Het kleine, oude ovenschaaltje was gevuld met iets dat een lekker bruin korstje had. Het was een koude decemberdag en dit gerecht, waar de damp nog vanaf kwam, zag er lekker en troostrijk uit. Geen idee wat het was, maar ik had er meteen zin in.
Onweerstaanbare geur
Blijkbaar keek ik toch niet zo heel onopvallend, want nog voordat zij zelf een hap had genomen, wees mijn buurvrouw naar mijn bestek en bood mij aan om haar gerecht te proeven. Natuurlijk sloeg ik het aanbod beleefd af, maar de onweerstaanbaar heerlijke geur die dat ovenschaaltje verspreidde, was zo verleidelijk dat mijn vork op weg ging naar een onvergetelijk hapje.
Provençaalse naam
“Het is brandade de morue”, zei de vrouw. Het was mijn eerste ontmoeting met het lichtzoute, zachte visgerecht met aardappelpuree en ik vond het verrukkelijk. Brandade is een mengsel van stokvis, meestal kabeljauw, met olie of melk. Het woord brandade is afgeleid van brandar, Provençaals patois voor roeren. Bij Brasserie Lipp wordt de brandade bereid met aardappelpuree, dat is de zogenaamde Parijse variant, maar eigenlijk eet je brandade zonder puree. Na die eerst hap was ik fan. Als ik nu het gerecht ergens op de kaart zie staan, bestel ik het.
Brandade uit Nîmes
Nu Ed en ik een tijdje terug ons vakantiehuis in de Dordogne hebben verruild voor een huis in Zuid-Frankrijk, valt er heel veel nieuws te ontdekken. Zo liepen we een paar weken geleden in Nîmes en meende ik vanuit mijn ooghoek ergens het woord brandade te zien. En jawel, op een winkelpui stond ‘Maison de la Brandade’ geschilderd en dus ging ik naar binnen waar ik me midden in het walhalla van de brandade, bevond. Want zeg je brandade – en dan specifiek brandade de morue – dan zeg je Nîmes.
Zout uit Aigues-Mortes
Eeuwen geleden kwamen Bretonse vissers op het idee om hun stokvis te ruilen tegen het zout van de zoutverkopers in het zuiden van Frankrijk. De vissers hadden dit ‘witte goud’ nodig om hun kabeljauw langer te kunnen bewaren, de zoutverkopers haalden met deze ruil smakelijke, goed houdbare vis in huis die in de buurt niet kon worden gevangen. Omdat Nîmes langs de zoutroute van Aigues-Mortes naar Rodez ligt, duurde het niet lang voordat, zeer waarschijnlijk, een keukenprinses in deze stad een gerecht bedacht waar ze vandaag de dag nog steeds beroemd om zijn. Want deze keiharde, ingelegde, niet te vreten zo zoute vis, wisten de Nîmoises tot een smakelijk hapje om te toveren.
Winkel van Christophe Mouton
De eigenaar van de brandade-hemel in Nîmes is Christophe Mouton, een vierde generatie brandadier. Zijn overgrootvader startte in 1851 in Nîmes met het handmatig bereiden van Brandade de Morue. Christophe heeft in zijn winkel La Maison de la Brandade naast elke dag verse brandade, ook voor elk seizoen en elke gelegenheid wat potjes in huis. Voor de lente is er brandade met asperges, voor de zomer met knoflook, peterselie, citroenschil en olijfolie uit de Gard, in de herfst worden we getrakteerd op brandade met kleine champignons en zoete uien uit de Cévennen en in winter op brandade met zalm. En als kers op de taart: zijn beroemde brandade truffée.
Koud op stokbrood
Brandade de Morue hoef je dus niet alleen uit een schattig oud ovenschaaltje in de winter te eten. Welnee, de Nîmoises smeren het gekoeld op een geroosterd stukje stokbrood bij het apéro of ze maken er een croque-monsieur van; besmeer een flinke geroosterde snee brood met één van de brandades van Christophe, rasp er wat gruyère overheen en schuif het de oven in. Hoppetee, klaar is je lunch.
Terwijl ik met een gelukzalige glimlach op mijn gezicht alle potjes in het brandadeparadijs stond te bekijken, had Ed al een goed gevulde tas afgerekend; ik ben gelukkig niet de enige brandade-pour-toujours-fan. En verder slenterend door Nîmes fantaseerde ik alvast over vers getoast brood, één van de lekkere brandades van Christophe en een glas witte wijn op ons dakterras…
La Maison de la Brandade, 18 Rue Emile Jamais, 30000 Nîmes
LEES OOK :
5 redenen voor een bezoek aan Nîmes
Lunchen in brasserie Lipp in Parijs
Kwak! Het favoriete streekgerecht van de Dordogne
Tekst: Asjha van den Akker Beeld: Tekst: Asjha van den Akker & Eugene Kim (schotel)-Wikicommons, Maison de la Brandade
Geen reacties