Museum Champollion in Figeac

Liefhebber van het Oude Egypte? In Figeac, een leuk provinciestadje in de Lot, vind je een verrassing: Musée Champollion. Dit museum is ondergebracht in het geboortehuis van de Fransman die de Steen van Rosetta ontcijferde en het leidt je vanaf het oud-Egyptisch naar ons moderne alfabet. Leuke bezienswaardigheid!

Stad Figeac

De 762 kilo zware Steen van Rosetta speelde rond 1820 een sleutelrol in het ontrafelen van het Egyptische hiërogliefenschrift. Franse soldaten van Napoleon vonden de steen. In Egypte, in 1799. Er stond een tekst in gebeiteld in drie schriften, waaronder het hiërogliefenschrift. Omdat de twee andere al bekend waren, kon de hiërogliefenrebus hiermee worden opgelost. De echte steen staat trouwens niet in Figeac, maar in het Britisch Museum in Londen. Daar hebben ze er een mousepad van afgeleid. Die hebben ze wél in Figeac. Hij is te koop en prijkt naast mijn toetsenbord.

‘Je tiens l’affaire!’

Jean-François Champollion, in 1790 in Figeac geboren en na een leven van studeren en reizen in 1832 van uitputting gestorven, heeft een stevige kluif gehad aan het oplossen van de puzzel. Rond zijn dertigste raakte hij in de ban van de Steen van Rosetta. Hij worstelde honderden geschriften door tot het kwartje viel. In 1821 maakte hij met de gevleugelde Franse woorden ‘Je tiens l’affaire’ wereldkundig dat hij in de smiezen had hoe de zaak in elkaar stak.

Het hiërogliefenschrift bleek te bestaan uit een mix van spijkerschriftachtige tekens, pictogrammen en fonetische symbolen. Dat laatste maakt het hiërogliefenschrift de onbetwiste voorloper van ons westerse alfabet. Als je erbij stilstaat, is dat alfabet een klein wonder. In 26 tekens hebben we alle klanken uit de gesproken taal vastgelegd, zodat we teksten, verhalen, boeken en tweets kunnen schrijven. In Egypte was dat alleen weggelegd voor hooggeleerde heren – priesters, meestal. En met uitzondering van de tweets.

Musée Champollion, gesticht in 1986, doet het verleden en heden van ons schrift op een aansprekende manier uit de doeken. We dwalen van oud-Egyptische inscripties via middeleeuwse Latijnse teksten en de boekdrukkunst naar het geschreven woord als machtsmiddel van de Franse bureaucratie. Kinderen kunnen op nep-perkament hun eigen afdruk van oude teksten maken. Je kunt een audiogids huren die in het Engels, Duits of Spaans uitlegt hoe de vork in de steel zit. Nederlands zit er (helaas) nog niet bij. Je kunt vrijelijk door de zalen dwalen, niemand die je op je vingers kijkt.

Gevel van 1000 letters

Het thema van museum is al te zien aan de buitenkant van het middeleeuwse pand waarin het is gevestigd. In het warme koper waarmee de gevels zijn bekleed, zijn letters uitgespaard uit alle schriften die in de wereld bekend zijn. Deze ‘gevel van 1000 letters’ is hét pronkstuk van de gezellige Place Champollion met zijn vele arcades, winkels en restaurants.

Figeac: gezellige stad

Je doet Figeac tekort als je na een bezoek aan Musée Champollion meteen vertrekt. Daar is deze ‘stad van kunsten en geschiedenis’ veel te aardig voor. Op de gevel van elke bezienswaardigheid in de historische binnenstad staat een sleutel met cijfer afgebeeld. Die cijfers zijn terug te vinden op de plattegrond in een folder van het Office du Tourisme, gevestigd in het middeleeuwse beursgebouw aan de Place Vival. De stadswandeling voert langs voorname paleizen en herenhuizen, twee aanzienlijke kerken, enkele pittoreske torens en een paar intieme middeleeuwse pleintjes.

Musée Champollion €5 voor volwassen, gratis voor kinderen tot 12 jaar. Meer informatie over Figeac: tourism-figeac.com

Eettip in Figeac: Restaurant Le Seth

Voortreffelijk en betaalbaar restaurant pal tegenover het museum (zie witte parasollen op deze luchtfoto!). Wij aten er een frisse carpaccio van Sint-Jakobsschelpen vooraf (toepasselijk want Figeac ligt op de pelgrimsroute naar Compostella) en lamsvlees op Egyptische wijze.

Dit artikel is een bijdrage van gastblogger Ton Hilderink, freelance journalist/copywriter, werkzaam vanuit de Limousin waar hij sinds 2009 woont. Meer verhalen van Ton Hilderink vind je op tekstenuitfrankrijk.nl

LEES OOK:
Montcuq, het dorp dat alle Fransen doet gniffelen