15 bijzondere Franse wetten

1. Hoge boete voor weggegooide peuk

In diverse Franse steden, waaronder Parijs, kun je een boete van €68 krijgen voor het weggooien van een sigarettenpeuk op straat. In de Elzas kost het nog veel meer: in het departement Bas-Rhin betaal je nu €1.000, als een agent je betrapt op een weggegooide peuk. Meer Franse departementen willen een hoge boete gaan hanteren. Niet alleen vanwege het milieu, maar ook om bosbranden te voorkomen.

2. Terrasverwarming is verboden in Frankrijk

Sinds 2022 mogen onoverdekte terrassen in Frankrijk niet meer verwarmd of gekoeld worden. Een gedurfde milieuwet, want terrassen in grote Franse steden zijn vaak het belangrijkste deel van het café of de brasserie. Verwarmen mag vanaf nu alleen nog op volledig afgesloten en overdekte terrassen. Airco’s zijn ook verboden maar brumisateurs (vernevelaars) mogen nog wel.

3. Babyhaantjes niet meer gedood in de eierindustrie

Sinds 2023 mogen mannelijke kuikens in de eierindustrie niet meer door de versnipperaar in Frankrijk. Deze eendagskuikens werden gedood door vermaling of vergassing, maar beide zijn nu verboden. Franse eierproducenten moeten vooraf nagaan of het bevruchte ei vrouwelijk of mannelijk is: de haantjes worden niet meer uitgebroed. Frankrijk voorkomt zo de slachting van 50 miljoen mannelijke kuikens per jaar, ten opzichte van de 300 miljoen die jaarlijks in heel Europa gedood worden. Goede zet! Maar met één kanttekening. Voor mannelijke kuikens die overblijven in de vleesindustrie (kip, foie gras) geldt deze Franse wet nog niet.

4. Groente en fruit mogen in Frankrijk niet meer in plastic verkocht worden

Komkommers, bananen, tomaten, aubergine, courgette, aardappelen… sinds 2022 mag groente en fruit niet meer in plastic verpakkingen zitten. Voor kwetsbaardere producten zoals salades, spinazie, asperges en champignons hebben de producenten tot 2024 om een alternatief te vinden. Terwijl aardbeien, frambozen en bessen pas vanaf 2026 plastic-vrij in het schap moeten liggen.

5. Franse huisbazen mogen niemand uit huis zetten in de winter

Volgens de zogeheten trêve hivernale mogen huisbazen hun huurders tussen 1 november en 31 maart niet uit huis zetten. Zelfs al is er sprake van illegale onderhuur, zelfs al heeft de huurder een huurachterstand en zelfs als er al een uitzettingsprocedure in gang was. Deze Franse wet moet voorkomen dat huurders in de winterkou op straat komen te staan.

6. Ketchup is verboden in schoolkantines

Ketchup is wegens gezondheidsredenen al jaren verboden in Franse schoolkantines en ook moet er minstens 1 keer per week een vegetarische maaltijd op het menu staan. Verder is het kantine-personeel verplicht om van alle geserveerde gerechten een ‘monster’ tenminste 8 dagen te bewaren. Dit is het zogeheten plat-témoin, een bewijsgerecht, voor het geval er een probleem was (allergie, voedselvergiftiging).

7. Mobiele telefoons verbannen uit Franse scholen

Sinds 2018 zijn mobieltjes verboden op Franse openbare scholen. Leerlingen moeten alle apparaten met een internetverbinding afgegeven of opbergen voordat ze hun klas ingaan. Deze regel geldt voor basisscholen en collèges (leerlingen tot 15 jaar). Op de lycées mogen schoolbesturen zelf het beleid bepalen.

8. Je kunt in Frankrijk trouwen met iemand die overleden is

Sinds 1914 zijn postume huwelijken toegestaan in Frankrijk. Aanvankelijk was deze wet bedoeld voor de kinderen van gesneuvelde soldaten tijdens WOI. Maar in 1959 blies president Charles de Gaulle de wet nieuw leven in na een ramp met een stuwdam in de Provence. Een jonge zwangere weduwe mocht haar verongelukte verloofde toen alsnog huwen. Deze mogelijkheid bestaat nog altijd, mits de betrokkenen aantoonbare intenties hadden om te trouwen voordat één van tweeën overleed én de president toestemming geeft.

9. In een Frans restaurant heb je recht op gratis kraanwater

Volgens een oude wet moeten Franse restaurateurs gratis kraanwater schenken bij de maaltijd als klanten daarom vragen. Een restauranteigenaar kan zijn gasten dus niet dwingen te betalen voor een fles mineraalwater. Sinds 2023 moet dit recht op gratis kraanwater ook zichtbaar zijn op het menu of elders in het restaurant. Franse caféhouders daarentegen zijn niet verplicht om een gratis glas water te schenken.

karaf water verplicht in Frans restaurant

10. Franse supermarkten mogen geen eten weggooien

Franse supermarktketens zijn verplicht om onverkochte etenswaren aan te bieden bij voedselbanken in plaats van ze weg te gooien of te vernietigen.

11. ‘Catcalling’ of straatintimidatie is strafbaar

Een Franse wet maakt het naroepen van vrouwen op straat of in de metro strafbaar. Mannen die vrouwen in een publieke omgeving bestoken met sis-geluiden of seksistische opmerkingen kunnen een boete krijgen van maximaal €750.

12. Een haan heeft het recht om te kraaien op het platteland

Sinds 2021 beschermt een wet de typische geluiden en geuren van het Franse platteland. Het luiden van de kerklokken, het gebrom van de tractor en de stank van de mestbelt horen vanaf nu bij het patrimoine sensoriel des campagnes ofwel het zintuigelijke erfgoed van het platteland. De wet is er om het plattelandsleven te beschermen tegen de klachten van vakantiegangers en stedelingen met een tweede huis. Die klachten waren er de laatste jaren namelijk steeds vaker. Zo was er in 2019 een rechtszaak op Ile d’Oléron tegen de eigenaresse van de haan Maurice, die te vroeg zou kukelen. En een paar jaar geleden ontstond er ophef in de Provence, toen vakantiegangers bij de burgemeester klaagden over het te luide gezang van de cicaden (lees ook: ‘Mogen die cicaden wat zachter?’).

13. Betalen voor ‘misbruik’ van de Eerste Hulp

Sinds 2022 moet iedereen die zich bij de Eerste Hulp meldt in Frankrijk en voor wie opname in het ziekenhuis niet nodig was, na de behandeling €19,61 uit eigen zak betalen. Deze maatregel is bedoeld om mensen af te schrikken die met relatief kleine kwaaltjes naar de Urgences (afdelingen Spoedeisende hulp) rennen. De regel maakt een uitzondering voor zwangere vrouwen, ongelukken op de werkvloer en enkele andere gevallen.

14. Kassabonnetjes alleen nog op verzoek

Papieren kassabonnen worden in Frankrijk alleen nog gegeven als je daarom vraagt. Deze nieuwe milieuwet is sinds begin 2023 al deels van toepassing, maar hij wordt per 1 september 2023 pas echt van kracht in alle winkels. Klanten krijgen de bonnetjes dan alleen nog via sms of e-mail, tenzij ze bij de kassa specifiek om een papieren bon vragen.

15. Geen alcohol op de werkvloer… behàlve wijn, bier en cider

Volgens de Code du Travail is alcohol op de werkvloer strikt verboden… tenzij het ‘wijn, bier, cider of poiré (perencider)’ betreft! Alleen sterke drank is dus uit den boze, maar hiermee komen werknemers al een heel eind, zou je zeggen!

En…. mag je je varken nou wel of niet Napoleon noemen in Frankrijk?

Napoleon verbood de Fransen om zwijnen naar hem te vernoemen: dat was een keizer onwaardig. Volgens een hardnekkige legende zou die wet nooit zijn geschrapt en is de regel dus nog steeds van toepassing. Helaas: mooi verhaal, maar niet waar!

LEES OOK:
10 dingen die de Fransen nét even anders doen
Franse stokbrood-etiquette

Tekst: Nicky Bouwmeester Beeld: copyright cc-empanada_paris (verkeersbord), Nicky Bouwmeester (karaf), CC-BY Leah Kelly (varken), CC-BY Bladsurf (deur)