10 Franse uitspraken voor als het even tegenzit

Joie de vivre. Levenslust. De Fransen staan er bekend om. Maar hoe klinken ze als het eventjes wat minder goed gaat? Dit zijn Franse uitdrukkingen voor als je er even helemaal doorheen zit.. Zoals bij de zoveelste nieuwe corona-opleving.

1. Je suis au bout du rouleau

Letterlijk: Ik ben aan het einde van de rol (touw). Betekenis: Ik ben kapot, ik ben er klaar mee

In lockdowntijden kreeg deze geliefde Franse uitspraak een desperate dubbele betekenis! Rouleau kan namelijk ook op een rol wc-papier slaan. Als je kinderen al 3 weken in de gordijnen hangen, je man zeurt dat er geen vers stokbrood in huis is én je ook nog op het allerlaatste velletje van het noodrantsoen PQ* stuit, dan weet je zeker dat het einde zoek is…. (*‘PQ’ is een platte Franse afkorting voor: papier cul ofwel billenpapier).

2. J’ai les boules

Letterlijk: ik heb de ballen. Betekenis: Ik baal, ik heb er genoeg van

Geen referentie aan jeu de boules, maar een verwijzing naar opgezwollen lymfeklieren. Vandaar dat een Fransman die iets helemaal zat is een gebaar kan maken met zijn handen, waarbij het lijkt alsof hij twee onzichtbare balletjes onder zijn oren houdt.

3. Je suis tendu comme un string

Letterlijk: Ik ben zo gespannen als een string (strakke slip). Betekenis: ik ben zéér gestrest

Hoogspanning op het moment, in al die veel te kleine appartementjes in Parijs. Daar gaat je onderbroek inderdaad ‘wat strakker van zitten’. Oudere Fransen gebruiken overigens eerder een uitspraak als ‘avoir les nerfs en pelote’ (je zenuwen in de knoop hebben).

4. J’en ai ras la casquette

Letterlijk: Het zit me tot boven mijn pet. Betekenis: er schoon genoeg van hebben

Ook in gewone tijden hoor je deze uitdrukking vaak in Frankrijk, want het is een geliefde uitspraak van geërgerde ouders. Arrêtez ce bruit, j’en ai ras la casquette! (Hou op met die herrie, ik ben het spuugzat!).

Synoniemen: J’en ai marre, j’en ai ras le bol (uitspreken als ‘raaleboll’) en j’en ai plein les bottes (‘mijn laarzen zijn er vol van’).

5. Je deviens dingo!

Afgeleide van: Je deviens dingue. Betekenis: Ik word gek

Synoniemen: devenir fou en perdre la boule (letterlijk ‘de bal’ (het hoofd) kwijtraken).

6. J’ai le moral à zéro

Letterlijk: mijn humeur zit op het nulpunt. Ofwel: ik ben depri, ik zie het even niet meer zitten

Varianten: J’ai une baisse de régime (ik heb een dipje) en c’est la déprime totale… (ik ben volledig gedeprimeerd).

7. Ça me gonfle!

Letterlijk: het blaast me op. Betekenis: ik heb er de pest in, ik erger me kapot

Voorbeeld : Les voisins quittent leur maison encore trois fois par jour, ça me gonfle… (De buren gaan nog steeds drie keer per dag naar buiten, ik erger me kapot).

8. Il fait un caca nerveux

Letterlijk: hij doet een angstdrol. Betekenis: hij is over zijn toeren

Voorbeeld: Quand il a su que le confinement était encore prolongé, il a fait un caca nerveux. (Toen hij hoorde dat de lockdown weer verlengd werd, ging hij helemaal door het lint).

9. Je vais péter un câble

Letterlijk: Ik breek een kabel! Ofwel: Ik ga door het lint, ik verlies mijn controle.

Bestaat ook als Je vais péter les plombs (letterlijk: ik breek de loodjes, ofwel: mijn stoppen slaan door). Un pétage de plomb is een wilde woede-uitbarsting.

10. Je deviens chèvre

Letterlijk: ik word GEIT! Betekenis: Ik heb er helemaal genoeg van, ik word link.

Als de totale uitputting (l’épuisement) op de loer ligt dan is er niet veel voor nodig om je over het randje te duwen… En dan kan een Fransman ‘des geits’ worden. Ofwel: bokkig, bruut en bloedlink.